Żywot św. Jadwigi

Jadwiga urodziła się w rodzinie książęcej Diessenu-Andechsu, między rokiem 1170 a 1178 (najczęściej podaje się rok 1174).

Była córką Bertolda VI (†1204), jednego z najsłynniejszych przedstawicieli rodu, który jako książę Meranu należał do najbardziej wpływowych mężów w Bawarii, oraz Agnieszki von Rochlitz z rodu Wettynów (†1195), córki Dedona V, margrabiego Łużyc, prowincji sąsiadującej ze Śląskiem.

Jadwiga, zgodnie z tradycją owych czasów, już w wieku 5 lat została oddana na wychowanie benedyktynkom z klasztoru w Kitzingen nad Menem, u których zdobyła gruntowne, ponadprzeciętne wykształcenie. Pierwotnie miała zostać wydana za mąż za Toljena, syna serbskiego władcy Mirosława, ale kiedy zamysł ten nie doszedł do skutku, została przeznaczona na żonę Henrykowi I Brodatemu, księciu ze śląskiej linii Piastów. Wyszła więc za niego za mąż między 1186 a 1190 rokiem. Przywykła do życia klasztornego Jadwiga, gorliwie studiująca Pismo Święte, była została nagle przeniesiona do odległego kraju, w którym mówi się słowiańskim językiem. Mimo obowiązków związanych z opieką nad rodziną, towarzyszyła swojemu mężowi w licznych podróżach, również tych na sądy, dlatego szybko zyskała sobie opinię orędowniczki, także wśród polskiego ludu. Poświęcała swoją uwagę ubogim i chorym, bez względu na ich pochodzenie. Widziała w nich ukrzyżowanego Chrystusa.

Dosyć szybko nad losem Jadwigi zawisło fatum. O rękę jej córki starał się palatyn Otto Wittelsbach. Cesarz rzymsko-niemiecki, król Filip Szwabski, ostrzegł Henryka i Jadwigę przed zaborczym charakterem Ottona. Kiedy palatyn się o tym dowiedział wydał rozkaz zamordowania cesarza. Za ten czyn na niego i jego zwolenników została rzucona w Rzymie klątwa. Do sprzymierzeńców Ottona należeli także bracia Jadwigi - Ekbert a Henryk. Wszyscy zostali straceni a zamek Andechs został zrównany z ziemią. Siostra Jadwigi Gertruda Merańska, która wyszła za mąż za króla węgierskiego Andrzeja II, została w roku 1214 zamordowana a synowie Henryk i Konrad wzięli udział w bratobójczej wojnie, w której po upadku z konia poległ Konrad. Mąż Jadwigi Henryk I Brodaty zginął w roku 1238 podczas wewnętrznych walk a najukochańszy syn Henryk II Pobożny w bitwie przeciwko Tatarom (1241).

Śluby czystości

Ważnym momentem w życiu obojga małżonków było złożenie ślubów czystości: od tej chwili Jadwiga została postrzegana jako prawdziwa „Matka swojego ludu“, który to tytuł przylgnął do niej jeszcze za życia. Angażowała się w zakładanie klasztorów i szpitali, poświęcała się szeroko pojętej działalności charytatywnej oraz z uwagą przyglądała się sądownictwu. Wszystko to czyniła z pełną świadomością swoich ograniczeń i zawsze z poszanowaniem roli panującego męża. Na życzenie Jadwigi w roku 1203 w Trzebnicy koło Wrocławia został założony żeński klasztor sióstr cysterek, pierwszy żeński klasztor na terenie Śląska. Przełożoną tego klasztoru została jej córka. We Wrocławiu Jadwiga założyła pierwszy szpital na Śląsku a następnie hospicjum dla trędowatych.

Asceza Jadwigi

Jadwiga miała w swoim najbliższym dworze trzynastu ubogich ludzi, którzy towarzyszyli jej podczas podróży po dominium. Często dzieliła się z nimi przeznaczonym dla siebie jedzeniem, sama zadowalając się prostymi posiłkami. W związku z tym, że zarówno w jej rodzinie, jak i w rodzinie męża dochodziło do krwawych sporów, postanowiła leczyć nienawiść miłością, winę przy pomocy pojednania. Jej umartwianie się przyjmowało surowe formy – czasami w zimie chadzała boso, przedłużała ścisłe posty, często strojem nie różniła się od służby.

Po śmierci męża zamknęła się w klasztorze w Trzebnicy, który już wcześniej często odwiedzała. Dożyła tam swoich lat, nie wyrzekając się dzieła miłosierdzia, któremu poświęciła całe życie. Ostatnim ciosem, jaki na nią spadł, była śmierć syna Henryka, który miał zostać następcą książęcego tronu. Jadwiga jednak znalazła w sobie dosyć siły, aby pocieszać córkę i synową. Zmarła krótko potem, bo 14.10.1243.

Kanonizacja Jadwigi

Lud począł oddawać jej część tuż po śmierci (1243). Fakt ten doprowadził do uroczystej kanonizacji Jadwigi przez Klemensa IV w dniu 26 marca 1267 we włoskiej miejscowości Viterbo. Święta Jadwiga stała się z czasem patronką Śląska, Polski, chrześcijańskich małżeństw i rodzin, patronką pojednania i twórczej współpracy między narodami, patronką budowanych kościołów, a od 16 października 1978 także patronką wyboru papieża Jana Pawła II. W ikonografii Jadwiga Śląska bywa przedstawiana jako księżna, często także w habicie cysterskim. W ręce często trzyma model kościoła (z Trzebnicy), czasem modli się przed krzyżem lub rozdaje jałmużnę. Można też zobaczyć jak trzyma w rękach swoje buty, które symbolizują legendę, według której często chodziła boso.

Rodzina Jadwigi

• ojciec Bertold VI Merański
• matka Agnieszka von Rochlitz
• brat Otto I Merański
• brat Bertold VII Merański
• brat Henryk Merański
• brat Ekbert Merański
• siostra Gertruda Merańska
• siostra Agnieszka Maria Merańska
• mąż Henryk I Brodaty
• syn Bolesław
• córka Agnieszka
• córka Zofia
• syn Konrad
• syn Henryk II Pobożny
• córka Gertruda – przełożona klasztoru